Nieliczni niemieccy pisarze towarzyszyli niemiecko - niemieckiemu procesowi zjednoczenia równie intensywnie jak Friedrich Dieckmann. Dieckmann (rocznik 1937, zamieszkały w Berlinie-Treptow), oprócz wielu książek o Schillerze, Goethem, Mozarcie, Schubercie, Wagnerze oraz Brechcie, poświęcił się tematyce tożsamości narodu niemieckiego, bez wzbudzania podejrzeń o przyczynienie się do renesansu niemieckiego nacjonalizmu. Dzieła takie jak „Was ist deutsch?. Eine Nationalerkundung“ / „Co jest niemieckie? Eksploracja narodowa” (Frankfurt 2003), „Deutsche Daten oder der lange Weg zum Frieden“ / „ Niemieckie daty albo długa droga do pokoju” (Göttingen 2009) i wreszcie jego wielki esej „Naród kultury i kultura narodowa” składają świadectwo starań umiejscowienia świadomości narodowej w kulturze. Nie jest niespodzianką, że Dieckmann, którego imponujące dzieło poświęcone Schillerowi („Freiheit ist nur in dem Reich der Träume“: Schillers Jahrhundertwende / „Wolność istnieje jedynie w krainie marzeń”: Przełom wieku Schillera, Frankfurt 2009) ciągle jeszcze pobrzmiewa echem, za punkt wyjścia swoich rozważań przyjmuje schillerowski program narodu kultury. Jednocześnie zadaje pytanie: co kształtuje kulturę narodową? Pozostając wiernym owemu tekstowi, odpowiedź można streścić w następujący sposób: „Obstawanie przy swoim oraz otwarcie się na to, co obce, było dwiema stronami tego samego medalu. Wyobrażenie, iż poważanie narodowej osobliwości wyklucza zainteresowanie dokonaniami obcych kultur, należy do owych bezsensownych uprzedzeń, które przeniosły się do zjednoczonych Niemiec..“ By uniknąć tego niebezpieczeństwa, Dieckmann obiera kurs na ścieżkę samopoznania w kierunku narodu kultury i, pozbawiony złudzeń, lecz mimo to optymistyczny, stwierdza, że naród kultury oraz kultura narodowa w swojej względności mają w przyszłości szansę tylko wtedy, gdy szkoła z należytym wysiłkiem ponownie poświęci się wychowaniu językowemu. Na myśl przychodzi tu słynne diktum Willego Brandta z jego oświadczenia rządowego z 1969 roku: „Szkołą narodu jest szkoła“.weiterlesen